Mỗi lít xăng “cõng” 8.300 đồng tiền thuế: Để hạn chế buôn lậu!?

(Dân trí) - Bộ Tài chính cho biết, do Việt Nam có tỷ lệ thuế, phí bình quân thấp hơn các nước có chung đường biên giới nên giá bán lẻ xăng dầu đang thấp hơn. Nay nếu Việt Nam lại điều chỉnh giảm thuế thì sẽ lại tái phát tình trạng buôn lậu.

Tại cuộc họp với Liên Bộ Tài chính - Công Thương chiều ngày 15/7, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu Liên Bộ minh bạch hóa công tác điều hành giá xăng dầu. Trả lời vấn đề dư luận quan tâm, là tại sao không điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu để bình ổn giá xăng dầu, ông Ngô Hữu Lợi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết:

Giá xăng dầu thời gian qua được điều hành theo đúng quy định của Nghị định số 84, theo nguyên tắc cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước và với nguyên tắc đó thì trong thời gian qua vừa có điều chỉnh tăng, điều chỉnh giảm.

Tính từ đầu năm đến ngày 7/7/2014 có 15 lần xem xét điều chỉnh giá, nhưng thực chất chỉ có 5 lần điều chỉnh tăng, 5 lần điều chỉnh giảm, còn lại là các lần xem xét nhưng chỉ điều chỉnh các mức sử dụng Quỹ Bình ổn giá (BOG) và trích lợi nhuận định mức để giữ ổn định giá.

Thời gian gần đây, giá xăng dầu trong nước tăng liên tục, xin ông cho biết tại sao Bộ Tài chính không điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu để bình ổn giá xăng dầu?

Riêng về thuế nhập khẩu đối với xăng dầu, theo Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thì mức thuế nhập khẩu quy định đối với xăng dầu tối đa là 40%. Nếu theo Barem và mức giá xăng dầu thế giới thời gian qua và hiện nay thì mức thuế nhập khẩu phải là 20%. Nhưng mức thuế nhập khẩu hiện hành đối với xăng là 18%, còn dầu là 14%, 15%, 16% (tuỳ loại). Như vậy, thuế với các mặt hàng trên vẫn thấp hơn mức thuế nhập khẩu công bố của Barem và thấp hơn nhiều mức tối đa do Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu quy định.

Ông có thể cho biết trong cơ cấu giá xăng dầu, tỷ lệ thuế, phí trong giá ở Việt Nam là bao nhiêu và so với các nước trên thế giới thì liệu tỷ lệ này thế nào?

Mỗi nước có các loại thuế, phí áp dụng đối với xăng dầu khác nhau, ngoài các sắc thuế chung hầu như các nước đều áp dụng các sắc thuế như: thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt... Một số nước có chung đường biên giới với Việt Nam còn áp dụng thêm các loại thuế, phí đặc thù khác đối với xăng dầu, như: Trung Quốc có thêm thuế giáo dục, thuế kiến thiết; Lào có thêm phí cầu đường, phí rủi ro doanh nghiệp và chi phí hao phí; Campuchia có thêm phụ thu.

Để so sánh, có thể tính bình quân tỷ lệ thuế, phí trong cơ cấu giá, trong đó, tính bình quân thì tỷ lệ thuế, phí chiếm trong giá bán xăng dầu của Việt Nam thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới với Việt Nam hoặc nước có điều kiện tương đồng, cụ thể như:

Đối với mặt hàng xăng, ở Việt Nam tỷ lệ thuế chiếm 32% trong giá bán, thấp hơn so với mức 36,12% của Lào; mức 35,91% của Thái Lan và mức 33,95% của Trung Quốc. Vì vậy, giá bán lẻ xăng (A92) của Việt Nam cũng thấp hơn các nước đó, cụ thể như: Ở Việt Nam hiện nay là 25.640 đồng/lít thì ở Lào là 28.924 đồng/lít (cao hơn 3.284 đồng/lít); ở Thái Lan là 26.129 đồng/lít (cao hơn 489 đồng/lít), ở Campuchia là 27.595 đồng/lít (cao hơn 1.955 đồng/lít).

Đối với mặt hàng dầu điezel: Tỷ lệ thuế ở Việt Nam chỉ chiếm có 21% trong giá bán nên giá cũng thấp hơn các nước này, cụ thể như: Ở Việt Nam giá bán lẻ dầu điêzen là 22.770 đồng/lít thì ở Trung Quốc là 25.140 đồng/lít (cao hơn 2.370 đồng/lít); ở Campuchia là 26.048 đồng/lít (cao hơn 3.278 đồng/lít); ở Lào là 25.396 đồng/lít, cao hơn 2.576 đồng/lít so với ở Việt Nam.

Như vậy, có thể thấy giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới mà một trong các nguyên nhân là do trong cơ cấu giá, Việt Nam có tỷ lệ thuế, phí bình quân thấp hơn. Nay nếu Việt Nam lại điều chỉnh giảm thuế thì sẽ lại phát sinh tình trạng buôn lậu như đã từng xảy ra.

Có ý kiến cho rằng giá xăng dầu ở Việt Nam cao hơn so với Mỹ khoảng trên dưới 4.000 đồng, vậy ông có bình luận gì về sự so sánh này?

Đúng là giá xăng dầu ở Mỹ thấp hơn Việt Nam nhưng để so sánh, cần phải xem xét nhiều yếu tố và những đặc thù khác nhau chứ không chỉ đơn thuần về mức giá, như:

Thứ nhất, về điều kiện tự nhiên và xã hội: Mỹ là nước có nguồn tài nguyên dầu mỏ lớn và ngành lọc hoá dầu phát triển rất mạnh nên là nước xuất khẩu xăng dầu thành phẩm lớn. Đồng thời, cũng là nước có dự trữ xăng dầu lớn nhất thế giới trong khi Việt Nam vẫn phải nhập khẩu 70% nhu cầu tiêu dùng xăng dầu.

Thứ hai, về căn cứ xác định mức giá cũng khác biệt như: Giá xăng dầu ở Mỹ thay đổi từng ngày, thậm chí theo giờ như giá buổi sáng có thể khác buổi chiều. Trong khi Việt Nam là tính bình quân 30 ngày (của dự trữ lưu thông xăng dầu) và thời gian giữa 2 lần điều chỉnh giá chỉ được thực hiện tối thiểu là 10 ngày đối với trường hợp tăng giá.

Thứ ba, cơ cấu và mức giá xăng dầu giữa các Bang của nước Mỹ cũng rất khác nhau, cụ thể như: tại thời điểm ngày 14/7/2014, giá xăng dầu tại các Bang quy đổi theo đơn vị lít và tính theo VNĐ như sau: Califonia: 23.196 đồng/lít; Washington: 22.447 đồng/lít; New York: 21.880 đồng/lít; Colorado: 20.410 đồng/lít; Texas: 19.697 đồng/lít.

Như vậy, không thể và không nên chỉ so sánh đơn thuần về mức giá bán xăng dầu của Việt Nam với một số nước đặc thù khác như Mỹ. Cũng có ý kiến cho rằng nhưng thu nhập bình quân của người dân Mỹ cao hơn nhiều, điều đó cũng đúng nhưng sự so sánh vẫn không có nhiều ý nghĩa. Chắc các bạn cũng đồng ý với tôi rằng, người dân ở một số nước Châu Phi dù có thu nhập thấp hơn ở Việt Nam nhiều thì cũng không nên so sánh giá gạo ở nước họ với giá gạo ở Đồng bằng Sông Cửu Long của Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!